YETİŞKİNLERDE DİKKAT EKSİKLİĞİ TEDAVİSİ

ERİŞKİN DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU(Erişkin DEHB)

DEHB tanısı alan çocukların çok önemli bir bölümünde belirtiler ergenlik (% 80)ve erişkinlik (% 65) döneminde de devam eder. Genelde erişkin dönemde DEHB sıklığı %4,4 oranındadır.

 Riskli sağlık davranışları açısından tehdit altında olan ergen ve genç erişkinlerde DEHB varlığında sigara ve madde kötüye kullanımı, yasal sorunlar, kötü akran ilişkileri, kendine güven kaybı, okul ve iş başarısında düşüklük ve başka psikolojik rahatsızlıkların birlikteliği gözlenir.

Erişkin dönemde tanı için çocukluktaki belirtilerin erişkin dönemdeki eşdeğerleri, yani “belirti göçü” tanımlanmalıdır. -Dikkat Eksikliği (toplantılarda, okurken, işlerini sürdürürken dikkatini toplamada güçlük, kaytarmaya eğilim, işyerinde yavaş, verimsiz olma, kötü zaman yönetimi, organize olamama, başlanan bir işi bitirememe, işe başlama güçlüğü, aynı anda pek çok iş yada proje yürütme, bir yönergeyi takip etmede güçlük) –Hiperaktivite (işte verimsiz olmak, toplantı boyunca oturamamak,  sırada bekleyememek, hızlı araba kullanmak, aktif meslekleri seçmek, engellenmeye tahammülsüzlük, sıkılmaya tahammülsüzlük, yeni heyecanlar peşinde koşma, sık sık parmak tımbırdatma yada diz zıplatma) –Dürtüsellik (çok konuşmak, başkalarının sözünü kesmek, uygunsuz yorumlarda bulunmak, aklına ilk geleni söyleme eğilimi, stres ile baş edememe, öfke atakları).

-Toplumda yaşanan sorunlar (işlevselliğe olan etkileri): Yaşam boyu etkileri oldukça geniş olan bu bozuklukta yaşamın diğer birçok alanlarında da güçlükler yaşanır. Çocuklar biraz daha büyüdüklerinde kendine güvende azalma, kaza ve yaralanmaya eğilim olur.

 Ergenlik döneminde eğitimle ilgili güçlükleri devam eder, daha küçük yaşta okuldan ayrılır, daha çok sınıfta kalabilir, akranları, öğretmenleri, ebeveynleri ve kardeşleriyle ilişkilerinde güçlük çekerler. Bu dönemle birlikte sigara içme, madde kötüye kullanımı ve motorlu araç kazaları ortaya çıkar. Motorlu araç kazaları ergenlik döneminde ölümlerin önde gelen nedenlerindendir. Bu dönemde davranım sorunları daha ciddi hale gelir ve bu nedenle suça karışma görülebilir.

Erişkin dönemde ise yasal sorunlar, iş ve meslek yaşamında güçlüklerle karşılaşırlar. Yaşam boyu akademik başarıları düşük ve iş hayatları başarısız olma eğilimindedir. Bu kişilerde liseyi bitirememe oranı 3-10 kat fazla ve üniversite dereceleri daha düşüktür. Ayrıca iş performansları düşük ve işsizlik oranları yüksek olmaktadır. DEHB olan erişkinlerde uzun dönem ilişkilerde başarısızlık daha fazla ve boşanma oranları iki kat daha yüksektir.

DEHB’si olan erişkinler sağlık konularında sıklıkla kötü karar verirler, yüksek riskli etkinliklere katılırlar ve tehlikeli bir şekilde araba kullanırlar. Trafik kurallarını çiğnemek, hızlı araba kullanmaktan dolayı cezalar açısından daha yüksek risk altındadır. Daha çok intihar girişiminde bulundukları, sosyal açıdan daha yalnız yaşadıkları, sosyal becerilerinin kötü ve özsaygılarının daha düşük olduğu gösterilmiştir.

Erişkin DEHB olgularının bazıları ise işlev kaybını en aza indirecek şekilde yaşam ortamlarını uyarlamayı başarırlar. Uzun süreli ilişkiler geliştirebilir ve kendilerine uygun işler bularak başarılı, sorunsuz bir yaşam sürebilirler. Erişkin DEHB’de tanı konulup, bozukluğun kişinin yaşamında yol açtığı sorunlar tespit edildikten sonra tedaviye başlanmalıdır. İlaç tedavisi yanı sıra DEHB’ ye özgü psikoterapilerin eklenmesi ile daha uyumlu bir yaşam sürebilirler.

Yetişkin tipi dikkat eksikliği tedavisi için Bursa Özel Psikiyatri Kliniği Dr. Yusuf Kala deneyimi ve uzmanlığı ile yanınızda.